Çocuklarda öfke krizleri gerçekten sadece yaramazlık mı, yoksa onların duygularını tanıma ve başa çıkmayı öğrenme sürecinin doğal bir parçası mı? Ayrıntılar yazımızda…
Marketin ortasında yüksek sesle ağlayan bir çocuk düşünün… Elinde istediği çikolata yok, annesi almamakta kararlı. Çocuk bağırıyor, kendini yere atıyor, tekme atıyor. Annenin yüzündeki çaresizlik, etraftaki bakışlarla birleşince tablo daha da zorlayıcı bir hâl alıyor. Tanıdık bir sahne, değil mi? Aslında bu an, pek çok ailenin hayatında defalarca yaşanıyor.
Öfke Krizleri Normal midir?
Çocuklarda öfke, sandığımız kadar “yaramazlık” ya da “inatçılık” değildir. Öfke, gelişimin doğal bir parçasıdır. Henüz kelimeleri sınırlı, duygularını ifade becerileri gelişmekte olan çocuklar, yaşadıkları yoğun duyguları davranışlarıyla dışa vururlar. Öfke bu noktada bir tür “yardım çağrısı” gibidir.
Bu çağrının ardında çoğu zaman:
• Açlık, yorgunluk ya da uykusuzluk gibi fizyolojik nedenler,
• İstediğini hemen elde edememek,
• Kurallarla karşılaşmak,
• İlgi ve anlaşılma ihtiyacı bulunur.
Anne Babalar Ne Yapabilir?
Öfke nöbeti sırasında ebeveynin sakin kalması kritik önem taşır. Çocuğun öfkesine öfkeyle karşılık vermek, yalnızca krizi büyütür. Bunun yerine:
• Duyguyu kabul edin: “Kızgın olduğunu görüyorum.” gibi ifadeler çocuğun anlaşıldığını hissetmesini sağlar.
• Sınır koyun: “Kızgın olabilirsin ama oyuncak fırlatmaman gerekiyor.” diyerek hem duygusunu onaylar hem de davranışına sınır çizersiniz.
• Model olun: Çocuğun sakinleşebilmesi için sizin de sakin kalmanız gerekir.
• Sonrasında konuşun: Kriz bittikten sonra yaşadıklarını onunla değerlendirin. Bu, hem duygularını tanımasını hem de ifade etmeyi öğrenmesini kolaylaştırır.
Krizleri Öğretici Anlara Dönüştürmek
Her öfke krizi, ebeveyn için yorucu olsa da çocuğun gelişimi açısından önemli bir fırsattır. Çocuk bu anlarda, duygularını tanımayı ve başa çıkmayı öğrenir. Siz ona rehberlik ettikçe, ileride karşılaşacağı hayal kırıklıklarıyla daha sağlıklı şekilde baş edebilir. Çocukların öfkesi, onların büyüme yolculuğunda verdikleri küçük ama güçlü mesajlardır. Ebeveyn olarak yapmamız gereken, bu mesajları duymak, anlamak ve doğru yanıt vermektir. Öfke doğal bir duygudur asıl önemli olan çocuğun öfkeyi sağlıklı bir şekilde ifade edip yönetmeyi öğrenmesidir böylece krizler sadece zorlayıcı anlar olmaktan çıkar çocuğun duygusal gelişiminde birer basamak hâline gelir.
