Sivas’ın Zara ilçesinde, köylülerin geleneksel yöntemlerle ürettiği yöresel peynirler, Demirsırık Tepesi’ndeki kaya mağaralarında adeta ikinci bir yolculuğa çıkıyor. Bölge halkı tarafından “peynir oteli” olarak adlandırılan bu mağaralarda, peynirler yaklaşık 6 ay boyunca doğal ortamda olgunlaştırıldıktan sonra sahiplerine teslim ediliyor.
Yöreye özgü bu gelenek, hem doğal yöntemleriyle hem de tarih kokan atmosferiyle ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
Doğal Soğutucu Etkisiyle Binlerce Kilo Peynir Saklanıyor
Demirsırık Tepesi’nin eteklerinde yer alan mağaralar, elektrik kullanılmadan peynirlerin bozulmadan saklandığı doğal bir depo işlevi görüyor. Yaz mevsiminde hava sıcaklığı 30 dereceyi bulmasına rağmen, mağaraların içindeki sıcaklık 0 dereceye kadar düşüyor. Bu sayede peynirler hem tazeliğini koruyor hem de kendine özgü bir lezzet kazanıyor.
Zara ve çevre ilçelerden gelen üreticiler, her yıl bahar aylarında ürettikleri peynirleri bu mağaralara getirerek olgunlaşmaya bırakıyor. Kış yaklaşırken, tat ve aroma bakımından zenginleşen peynirler sahiplerine teslim ediliyor.
“Eskiden Peynir Ambarıydı, Şimdi Peynir Oteli Oldu”
Mağaralarda peynirleri bekleten işletmeci Sezer Kaleli, buranın doğal yapısına ve ilgi çekici atmosferine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Burası Zara'nın adeta doğal bir soğuk hava deposu. Hiçbir elektrik sistemi yok, tamamen doğanın kendi serinliğiyle çalışıyor. Yaz aylarında dışarısı 30 dereceyken içeride eksi dereceleri görüyoruz. Bu nedenle peynirler için mükemmel bir ortam. Eskiden buranın adı peynir ambarıydı, ama köylüler ürünlerini burada 6 ay boyunca bekletince adı ‘Peynir Oteli’ne dönüştü.”
Kaleli, mağaraları ilk kez ziyaret edenlerin şaşkınlık yaşadığını da belirterek,
“İçeriye girenler üşüyor, hatta bazıları ‘Burada klima mı var?’ diye soruyor. Biz de onlara buranın tamamen doğal olduğunu söylüyoruz. Elektrik yok, teknoloji yok, sadece doğanın mucizesi.” dedi.
Kültürel Miras ve Turizm Potansiyeli
Zara’nın “peynir oteli” sadece bölge halkının geçim kaynağı olmakla kalmıyor, aynı zamanda turizm açısından da büyük potansiyel taşıyor. Her yıl yüzlerce yerli ziyaretçi, bu eşsiz doğal ortamı görmek ve peynirlerin nasıl saklandığını yerinde gözlemlemek için bölgeye geliyor.
Yetkililer, ilerleyen dönemde mağaraların turizme kazandırılması ve “Zara Peynir Yolu” adıyla markalaşması yönünde çalışmalar yapılabileceğini belirtiyor.
Zara Peynirleri Türkiye’nin Yeni Gurme Değeri Olabilir
Doğal mağaralarda olgunlaşan peynirlerin lezzet profili, endüstriyel üretimlerden çok daha zengin ve aromatik olduğu için, gastronomi dünyasında da dikkat çekmeye başladı. Sivas ve çevre illerdeki restoranlar, bu özel peynirleri menülerinde yer vererek tanıtımına katkı sağlıyor.
Zara halkı, “peynir oteli” geleneğini yaşatarak hem doğanın gücünden faydalanıyor hem de yerel üretimi ve kültürel mirası gelecek nesillere aktarıyor.
