Amasya’da 19 yıldır aralıksız sürdürülen Oluz Höyük kazı çalışmalarında, Anadolu’nun beslenme tarihine ışık tutacak önemli bir bulguya ulaşıldı. İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Dönmez başkanlığında yürütülen bu yılki çalışmalarda, Pers dönemine tarihlenen ve killi topraktan imal edilen bir tandır ortaya çıkarıldı. Yerleşik yaşamın ve mutfak kültürünün izlerini taşıyan bu keşif, arkeoloji dünyasında büyük heyecan yarattı.
Geleneksel Yapı Bozulmadan Korunmuş
Bulunan tandırın en dikkat çekici özelliği, günümüzde Anadolu’nun köylerinde hala kullanılan tandırlarla olan benzerliği oldu. Prof. Dr. Şevket Dönmez, pişirilmiş killi topraktan yapılan tandırın gövdesinin zeminin altına yerleştirildiğini ifade etti. Aradaki 2 bin 600 yıllık zaman farkına rağmen, tasarımın ve işlevselliğin neredeyse hiç değişmemiş olması, kadim yerleşimin teknolojik ve kültürel mirasının ne kadar güçlü olduğunu gözler önüne serdi.
Pers Saray Mutfaklarının Sırrı
Höyükte sadece tandır değil, bu ünitenin etrafında yemek hazırlığına dair yardımcı unsurlar da saptandı. Tandırın hemen karşısında, hamur açmak veya buğday öğütmek için kullanıldığı değerlendirilen bir tezgah taşı bulundu. Bu durum, kazı alanının bir bölümünün o dönemde profesyonel bir mutfak veya hazırlık alanı olarak kullanıldığını kanıtlıyor. Anadolu’nun ekmek yapım geleneğinin Neolitik dönemden bu yana süregelen köklü bir geçmişe sahip olduğu bir kez daha belgelendi.
Keşkek Geleneği Ve Toprak Tencere
Oluz Höyük’teki keşifler aslında bir bütünün parçalarını tamamlıyor. İki yıl önce aynı bölgedeki Pers sarayı mutfağında, içinde hayvan kemikleri ve tahıl kalıntıları bulunan büyük bir toprak tencere keşfedilmişti. Yapılan incelemeler, bu tencerede Anadolu’nun vazgeçilmez lezzetlerinden olan "keşkek" benzeri bir yemeğin pişirildiğini göstermişti. Uzmanlar, bulunan bu yeni tandırların, o dönemde keşkek gibi uzun süreli pişirme gerektiren yemeklerin hazırlanmasında da kullanılmış olabileceğini öngörüyor.
Kadim Kültür Geleceğe Miras Kalıyor
Oluz Höyük’te elde edilen veriler, Anadolu’nun sadece savaşlar veya siyasi yapılarla değil, mutfak ve gündelik yaşam kültürüyle de ne kadar zengin olduğunu gösteriyor. Prof. Dr. Dönmez, bu tür buluntuların Amasya ve çevresinin gastronomi tarihini zenginleştirdiğini vurguladı. "Geleceğe Miras" projesi kapsamında devam eden kazılarla birlikte, bölgedeki Pers ve Med uygarlıklarına dair daha pek çok gizemin aydınlatılması bekleniyor.
