Alzheimer hastalığının ilk belirtilerinin ortaya çıkmasından tam 25 yıl önce fark edilebilen yeni bir uyarı işaretini ortaya koydu. University College London (UCL) bünyesindeki bilim insanları tarafından yürütülen çalışmaya göre, mekânsal yön bulma sorunları, Alzheimer riskinin en erken göstergelerinden biri olabilir.
Sanal Gerçeklik Testiyle Erken Teşhis Mümkün Olabilir
Araştırmada, 43–66 yaş aralığında, Alzheimer riski taşıyan 100 kişi, sanal gerçeklik (VR) tabanlı yön bulma testlerine tabi tutuldu. Katılımcılar arasında genetik faktörler (APOE-ε4 geni), aile öyküsü veya düşük fiziksel aktivite nedeniyle yüksek risk grubunda olan bireyler yer aldı. Sonuçlara göre, yüksek risk grubundaki katılımcılar, yön bulma görevlerinde belirgin zorluk yaşarken, hafıza testlerinde herhangi bir sorun göstermedi. Bu durum, yön bulma zorluklarının Alzheimer belirtilerinden çok önce ortaya çıkabileceğini gösterdi.
“Yön Bulma Davranışı, Alzheimer’ın En Erken İşareti Olabilir”
Çalışmanın baş yazarı Dr. Coco Newton, bulguların önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Yön bulma davranışındaki değişiklik, Alzheimer hastalığının en erken teşhis işaretlerinden biri olabilir. Bu bulguları, klinik karar destek aracı haline getirerek erken tanıda devrim yaratmayı hedefliyoruz.”
Araştırmayı yöneten Prof. Dennis Chan ise, VR tabanlı testlerin Alzheimer’ın klinik başlangıcını tespit etmede çığır açabileceğini belirtti:
“Bu yöntem, beynin temporal lobundaki mekânsal hücrelerin aktivitesine dayanıyor. Bu sayede hastalığın hücresel etkilerini klinik düzeyde gözlemleyebiliyoruz.”
Cinsiyet Farkı da Belirlendi
Araştırma, erkeklerin kadınlara göre yön bulmada daha fazla güçlük yaşadığını ortaya koydu. Prof. Chan, bu farkın Alzheimer’a duyarlılıkta cinsiyetin önemli bir rol oynayabileceğini vurgulayarak, “Gelecekteki teşhis ve tedavilerde cinsiyet faktörünün mutlaka dikkate alınması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
“Demansın Erken Tanısı Hayati Önem Taşıyor”
Alzheimer Society Araştırma ve İnovasyon Başkan Yardımcısı Dr. Richard Oakley, çalışmayı şu sözlerle değerlendirdi:
“Bugün doğan her üç kişiden biri yaşamı boyunca demans geliştirecek. Erken ve doğru tanı, kişilerin uygun tedaviye ve desteğe ulaşabilmesi açısından hayati önem taşıyor. Bu araştırma, yön bulma sorunlarının Alzheimer’ın ilk belirtilerinden biri olabileceğini net şekilde gösteriyor.”
Uzmanlardan Çağrı: Farkındalık Artırılmalı
Bilim insanları, bu bulgunun Alzheimer’ın erken teşhisi ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yönelik çalışmalarda yeni bir dönemi başlatabileceğini belirtiyor. Ayrıca, kişiye özel önlem ve tedavi stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlayabileceği ifade ediliyor.
