UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan dünyanın en eski yerleşim bölgelerinden Harran Ören Yeri’nde baklava dilimi desenli tarihi bir ekmek kalıbı gün yüzüne çıkarıldı.
Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Harran Ören Yeri Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önal, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın finansmanı, Şanlıurfa Valiliği ve Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle yürütülen “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında kazıların sürdüğünü söyledi.
Dünya tarihinde Harran’ın önemli bir bilim ve yerleşim merkezi olduğunu vurgulayan Önal, yaklaşık 800 yıl önce Moğol istilası sırasında kentin yağmalanıp yıkıldığını hatırlattı. Harran Ulu Camisi’nin kuzeyindeki kalıntılarda sürdürülen çalışmalarda çok sayıda tarihi buluntuya ulaşıldığını aktaran Önal, bu eserlerin bilimsel incelemelerin ardından ziyarete açılmasının planlandığını belirtti.
Antik kaynaklarda Harran’da beş medrese olduğunun bilindiğini ifade eden Önal, ilk medresedeki kazılarda önemli ilerleme kaydettiklerini söyledi.
Yaklaşık 40 santimetre çapındaki ekmek kalıbının sağlam şekilde ele geçirilmesinin büyük önem taşıdığını dile getiren Önal, eserin üzerinde dönemin sanat anlayışını yansıtan süslemeler bulunduğunu kaydetti.
Kazı alanında tandırların yanı başında buldukları eserin, pişmiş topraktan yapılmış ve üzerine baklava dilimi desenleri kazınmış bir ekmek kalıbı olduğunu belirten Önal, şöyle konuştu:
“Günümüzden 800 yıl önce yapılmış bir ekmek kalıbı olmalı. Mühür şeklinde de ifade edilse de kalıp daha doğru bir tanımlama. Ekmeğe biçim vermek, güvenli olduğunu göstermek ve daha iyi pişmesini sağlamak için tarih boyunca kalıplar kullanılmıştır. Pompei’de de dilimli kalıp desenli, hatta sahibinin adının yazıldığı pişmiş ekmekler bulundu. İlk buğdayın toprakla buluşturulduğu Harran’da böyle bir eserin bulunması, ekmek kültürünün zarifliğini göstermesi açısından çok önemlidir. Üzerindeki bezeme günümüzde Urfa pidesindeki kabartma desenine benzemektedir.”
Önal, geçmişten bugüne farklı süslemelere sahip ekmek kalıplarının ekmekçilik ve pastacılıkta yaygın şekilde kullanıldığını da sözlerine ekledi.