Sorumluluk Bilinci: Kendine Dönmenin En Olgun Hâli
Sorumluluk bilinci, çoğu zaman büyük sözlerle değil, sessiz bir olgunlukla kendini gösterir. Günlük yaşamda fark edilmeden yapılan küçük davranışlarda saklıdır örneğin sabah alarm çaldığında ertelememekte, verilen sözü tutmakta, kendi hatasının sorumluluğunu alabilmekte.
Sorumluluğun Kökeni: Çocukluktan Yetişkinliğe Uzanan Yol
Sorumluluk, bireyin yaşamına yön veren içsel bir pusuladır. Çocuklukta ebeveynlerin tutumlarıyla filizlenir, ergenlikte sınanır, yetişkinlikte ise karakterin temel taşlarından biri haline gelir. Fakat çoğu zaman bu bilincin gelişmesi için sadece “sorumluluk veriliyor” olması yetmez güven, destek ve örnek olmak da gerekir.
Gerçek Sorumluluk Güçlendirir, Ağırlaştırmaz
Günümüzde sorumluluk kavramı, çoğu zaman “yük” olarak algılanıyor. Oysa gerçek sorumluluk, insanı ağırlaştırmaz; aksine güçlendirir. Kişi, hayatındaki seçimlerin, duygularının ve davranışlarının farkına vardıkça kendi yaşamının öznesi haline gelir. Bu farkındalık, özgüveni besler. Çünkü kişi, artık dış koşullardan değil, kendi tutumlarından güç almayı öğrenmiştir.
Mağduriyet Duygusu ve Ruhsal Olgunluk
Bir psikolog olarak gözlemliyorum ki, sorumluluk bilinci gelişmemiş bireylerde sıklıkla “mağduriyet” duygusu ön plana çıkar. “Benim elimde değildi”, “hep başkaları yüzünden oldu” gibi düşünceler, kişiyi pasifleştirir ve değişim gücünü elinden alır. Oysa bir insanın ruhsal olgunluğa ulaşabilmesi için önce kendi payına düşen kısmı görmesi gerekir.
Hataları da Başarıları da Sahiplenebilmek
Sorumluluk almak, hataları sahiplenmek kadar, başarıları da içtenlikle kabul edebilmektir. Bu, hem bireysel hem toplumsal gelişimin temelidir. Çünkü sorumluluk duygusunun olmadığı yerde, hesap verebilirlik de yoktur; sadece suçlama ve kaçınma döngüsü vardır.
Kendine Sor: Sorumluluğu Nerede Devrediyorum?
Belki de bu hafta kendimize şu soruyu sormalıyız: “Hayatımın hangi alanında sorumluluğu başkalarına devrediyorum?”
Gerçek değişim, bu soruya cesurca verilen cevapla başlar.
Çocuklara Sorumluluk Bilinci Nasıl Kazandırılır?
UNUTMAYIN!
Sorumluluk bilinci çocuklara doğrudan öğretilmez; model olunarak kazandırılır.
Çocuğunuzun kendi kararlarını almasına, hatalarından ders çıkarmasına ve sonuçlarıyla yüzleşmesine alan tanıyın.